Delalis
2014
Το έργο εκτίθεται στη μόνιμη έκθεση
Οπτικοακουστικά Μέσα
Βιντεοεγκατάσταση
Βιντεοεγκατάσταση
Έγχρωμο, με ήχο, σε επανάληψη
Έκδοση 1/100
Δωρεά της καλλιτέχνιδας, 2016
Αρ. εισ. 1066/16
Από τη δεκαετία του 1970, η Ελένη Μυλωνά (1944, Αθήνα) χρησιμοποιεί φωτογραφίες, βίντεο, ζωγραφική στην πολυδιάστατη πρακτική της. Οι δημιουργίες της, ανθρωποκεντρικές στον πυρήνα τους και με ενδιαφέρον για την πολιτική και ιστορική συγκυρία, συνδυάζουν ετερόκλητες πολιτιστικές αναφορές, που αντλούν τόσο από λόγιες πηγές όσο και από ποικίλους λαϊκούς πολιτισμούς. Τα τελευταία χρόνια, εμπνευσμένη αρχικά από τις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης και τα αυτοσχέδια μέσα προστασίας των διαδηλωτών, έχει δημιουργήσει μια σειρά αυτομυθοπλαστικών φωτογραφιών στις οποίες ενδύεται απρόσμενες στολές, φτιαγμένες με πρόχειρα και ως επί το πλείστον ευτελή αντικείμενα. Οι φωτογραφίες αυτές υπενθυμίζουν πως η ταυτότητα, το σώμα και το φύλο είναι κατασκευές που ανήκουν σε μια ανθρωπολογική παράδοση και τις οποίες υιοθετεί καθημερινά το άτομο, ισορροπώντας ανάμεσα στη συμμόρφωση και τη ρήξη με την κανονικότητα. Επιπρόσθετα, ο τρόπος που η Μυλωνά διαχειρίζεται τη μορφολογία του προσώπου της φέρνει στο προσκήνιο έναν από τους πιο συστηματικούς μηχανισμούς διάκρισης: την ηλικία. Στο ύστερο έργο της, η καλλιτέχνιδα, μέσω του παιχνιδιού, της ανατροπής και της ζωικής ορμής, αμφισβητεί τις ηλικιακές συμβάσεις, ιδίως εκείνες που σχετίζονται με το φύλο και την απόλαυση.
Στο βίντεο Delalis (2014), η Μυλωνά αναπαράγει το κάλεσμα του τελάλη από το έργο του θεάτρου σκιών «Ο Καραγκιόζης και ο Καταραμένος Όφις». Σύμφωνα με τη μαρτυρία της, ο μονόλογος εντυπώθηκε στη μνήμη της ήδη από την εφηβεία της, όταν πρωτοείδε την παράσταση στο χοροθέατρο της Ραλλούς Μάνου, σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι. Η φωνή του τελάλη μετατρέπεται σε ένα πάνδημο κάλεσμα για ξεσηκωμό απέναντι στον «Όφι», μετωνυμία κάθε κινδύνου που απειλεί την ευημερία μιας κοινότητας. Νικητής του τέρατος και σωτήρας αναδεικνύεται ο Καραγκιόζης, έκφανση του αντιηρωικού ανθρώπου που αμφισβητεί κάθε εξουσία. Η Μυλωνά στέκεται μπροστά σε λεπτομέρεια από ένα έργο της Frida Kahlo, στο οποίο διαφαίνονται πίθηκοι να ξεπροβάλλουν από τις λόχμες. Η επιλογή της Frida Kahlo δεν είναι τυχαία. Η Μεξικανή ζωγράφος χρησιμοποιείται ως η αρχετυπική καλλιτέχνιδα της αυτομυθολόγησης, που ήρθε σε ρήξη με τους περιορισμούς του φύλου και της συνθήκης της αρτιμέλειας. Στο βίντεο, η Μυλωνά φορά τη στολή του προπάππου της, Παναγιώτη Δαγκλή, μιας σημαντικής φυσιογνωμίας της ελληνικής στρατιωτικής ιστορίας. Πρόκειται για μια διπλή αποϊεροποίηση της προσωπικής και της εθνικής μνήμης, η οποία συντελείται το 2014, τη στιγμή της κορύφωσης των ταραχών της ελληνικής κρίσης.
Η Ελένη Μυλωνά γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1944. Ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη και στην Αίγινα.. Είναι υπότροφος του Ιδρύματος Fulbright και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου από το Graduate School of Journalism του Πανεπιστημίου Columbia και πτυχίου φωτογραφίας από το Polytechnic of Central London. Δούλεψε ως δημοσιογράφος σε περιοδικά και άλλα μέσα ενημέρωσης, αλλά από το 1972 το ενδιαφέρον της στράφηκε στις εικαστικές τέχνες. Η πρόσφατη δουλειά της επικεντρώνεται στο βίντεο και την περφόρμανς. Η πρώτη της ατομική έκθεση με φωτογραφικά έργα πραγματοποιήθηκε το 1982 στην γκαλερί Ζουμπουλάκη, στην Αθήνα. Έχει παρουσιάσει έργα της σε ατομικές εκθέσεις στην Αθήνα και τη Νέα Υόρκη και σε πολλές ομαδικές διεθνώς. Έργα της βρίσκονται σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.